Page 155 - Ebook

บทที่ 6 ระบาดวิทยาของโรคปริทันต

ี
แนวคิดหลัก : ความเขาใจเกี่ยวกับโรคมะเร็งในชองปาก ดัชนีการตรวจ และปจจัยเส่ยงของการเกิดโรคมะเร็งในชองปาก
__________________________________________________________________________________

ความหมายและความสำคัญ

ระบาดวิทยาในชองปากเปนการศึกษาในประชากรที่มีโรคและไมมีโรค ซึ่งมีความแตกตางจากแพทย

ี
ี
ั
ท่มองแตผูปวยท่มีโรค ผูปวยปวยดวยโรคอะไร ตองรักษาอยางไร แตการศึกษาระบาดวิทยา สนใจท้งประชากร
ี
ี
ี
ี
ท่เปนโรคและไมเปนโรคและหาปจจัยเส่ยงท่ทำใหสองกลุมน้มีความแตกตางกัน นักระบาดวิทยามักมีคำถามวา
ี
สาเหตุใดท่ทำใหเกิดการตายหรือความพิการในประชากรท่สนใจ อะไรจะทำใหลดเหตุการณเหลาน้ได
ี
ี
นักระบาดวิทยาสนใจการกระจายของโรคในประชากร ประชากรประเภทใดท่มีความเสี่ยงสูง การเกิดโรคจะม ี
ี
ื
การเปล่ยนแปลงเม่อมีการเปล่ยนแปลงของเวลาหรือไม และมีความแตกตางของการเกิดโรคตามสถานท่หรือไม
ี
ี
ี
ั
ี
ื
ฉะน้น การศึกษาระบาดวิทยาโรคมะเร็งในชองปากเปนการสนใจถึง ใคร เม่อไหร และที่ไหน ท่เกิดมะเร็งในชองปาก
ิ
ี
ี
ั
รวมท้ง สนใจถึงสาเหตุหรือปจจัยท่เพ่มความเส่ยงของการเกิดโรคมะเร็งในชองปากดวย นักระบาดวิทยา
ี
จะตรวจสอบความสัมพันธระหวางปจจัยเส่ยง (exposure or risk factor) และ โรค (disease) วามีความสัมพันธกัน
ี
หรือไม เชน การสูบบุหร่มีความสัมพันธกับการเกิดมะเร็งในชองปากหรือไม นอกจากน้นักระบาดวิทยายังสนใจ
ี
ระดับความสัมพันธดวยวามีมากนอยแคไหน เชน มีการสูบบุหรี่ปริมาณเทาใดจึงจะเพ่มความเส่ยงในการเกิด
ิ
ี
ื
มะเร็งชองปาก ความสำคัญของการศึกษาเชิงระบาดวิทยาเพ่อเขาใจสาเหตุของโรค ธรรมชาติของโรค
แลวความรูเหลานี้จะนำไปสูการคิดคนวิธีการปองกันโรค

มะเร็งในชองปาก (oral cancer) ในท่นี้รวมต้งแตมะเร็งของริมฝปาก (lip) ล้น (tongue) เหงือก (gum)
ั
ี
ิ
กระพุงแกม (buccal mucosa) พ้นปาก (floor of mouth) เพดานปาก (palate) ตอมน้ำลาย (salivary gland)
ื
ื
ไปจนถึงสวนอ่นๆ ของชองปาก (other and unspecified parts of mouth) มะเร็งในชองปากเปนปญหาทาง
ื
สาธารณสุข เน่องจากทำใหมีอัตราการตาย (mortality rate) สูง จากการพยากรณโรคไมดีและจากสถิติการเกิด

ี
ี
โรคมะเร็งในหลายปท่ผานมาไมไดลดลงเลย อยางไรก็ตาม มะเร็งในชองปากเปนมะเร็งท่สามารถตรวจพบรอยโรค
กอนไดต้งแตระยะเร่มแรก หากตรวจพบโรคในระยะแรกและไดรับการรักษาโดยเร็วจะทำใหอัตราการมีชีวิตรอด
ั
ิ
ี
ึ
ระยะ 5 ป สูงข้น โดยท่ทันตแพทยและทันตบุคลากรเปนผูที่สามารถตรวจพบรอยโรคดังกลาวในระยะตนไดจาก
การตรวจรักษาตามปกติในคลินิกทันตกรรมโดยใชเครื่องมือตรวจชองปากธรรมดา

152 153