Page 37 - Ebook

แนวคิดโรคฟนผุในปจจุบันเปนโรคท่เกิดจากหพุปจจัย จากปฏิกิริยาบนผิวฟน โดยท่ไบโอฟลม
ี
ี
ึ
(biofilm) ซ่งหมายถึงกลุมของแบคทีเรียที่เกาะติดอยูกับผิวฟนเผาผลาญอาหารประเภทน้ำตาล
ใหกลายเปนกรด หากผิวฟนอยูในสภาวะเปนกรดนานก็จะทำใหเกิดการสูญเสียแรธาตุ แตหากมีปจจัยท่ทำให
ี
สภาวะความเปนกรดลดลงก็จะทำใหเกิดการคืนกลับของแรธาตุ ดังนั้น สมดุลของโรคฟนผุ (caries balance)

ี
ี
ี
เกิดจากการเปล่ยนแปลงของปจจัยท่ทำใหเกิดโรค (pathological factors) และปจจัยท่ปองกันโรค
(protective factors) ดังภาพ 6

Protective factors Pathological factors
Salivary flow Reduced saliva
Fluorirde exposure Bacteria
Dietary components Frequency of
fermentable
carbohydrates

No Caries Caries

ภาพ 6 สมดุลของโรคฟนผุ (caries balance)

ที่มา: David PC and Connie CM. Prevention in clinical oral health care.

Missouri: Mosby; 2008.

ึ
ี
ี
ื
ขบวนการทำลายจะเกิดข้นเม่อปจจัยท่ทำใหเกิดโรคมากกวาปจจัยปองกัน หากขบวนการน้เกิด
ึ
ตอเน่องโดยไมมีการตรวจพบ รอยโรคฟนผุจะเกิดข้นและดำเนินตอไป ดังนั้นการประเมินความเส่ยงและ
ี
ื
ิ
วางแผนใหทันตกรรมปองกัน เปนส่งสำคัญในการท่จะลดการดำเนินไปของโรคฟนผุ หากปจจัยปองกัน
ี
ไดแก อัตราการหลั่งของน้ำลาย ฟลูออไรดท่ไดรับมีมากพอ ก็จะทำใหเกิดกระบวนการคืนกลับของแรธาต ุ
ี
ในบริเวณท่เร่มมีรอยโรคระยะแรก แนวโนมในปจจุบันของการลดโรคฟนผุ เปล่ยนจากหลักการ “surgical
ี
ี
ิ
ี
ื
ี
model” หรือ “รูปแบบท่ใชการอุดฟนแทนเน้อฟนท่มีการสูญเสียไป” มาเปน “medical model” หรือ
“รูปแบบทางการแพทย” ซ่งจะพิจารณาปจจัยแวดลอมของผูปวยประกอบในการใหการรักษาและ
ึ
ี
การปองกัน เนนการลดปจจัยเส่ยงของโรคฟนผุ รักษาสมดุลของการเกิดโรค เชน การใชฟลูออไรดรูปแบบตางๆ
ั
เพ่อหยุดย้งรอยผุและเนนกระบวนการคืนกลับของแรธาตุแทนการกรออุดฟนอยางเดียว นอกจากน ี ้
ื
ความเขาใจโรคฟนผุในสมัยใหมจะพิจารณาถึงปจจัยส่งแวดลอมของบุคคลนั้นดวย ไดแก ปจจัยดานพฤติกรรม
ิ
ปจจัยทางสังคมและวัฒนธรรม

34