Page 148 - Ebook

8. เบาหวาน

เบาหวาน เปนปจจัยหลักของโรคปริทันต โดยเฉพาะผูปวยท่มีการควบคุมเมตาโบลิซึมในรางกายต่ำ
ี
(44)
ั
หลายๆ การศึกษา ไดพบความสัมพันธท้งสองทางระหวางโรคเบาหวานและปริทันต โดยจะพบการทำลาย
ี
ี
ของอวัยวะปริทันตไดมากในคนท่เปนโรคเบาหวาน และในคนท่มีการควบคุมเมตาโบลิซึมในรางกายต่ำ จะพบ
โรคปริทันตไดและเปนในลักษณะ dose response relationship (45, 46)

โรคเบาหวานชนิดท่พบไดบอย โดยพบ 95% ของผูปวยท่เปนเบาหวาน และมักเกิดในผูปวยอายุ 40 ป
ี
ี
ึ
ี
ี
ข้นไป ไดแก โรคเบาหวานชนิดท่ 2 หรือมักเรียกวา โรคเบาหวานชนิดท่ไมตองการฮอรโมนอินซูลิน (non-insulin
ึ
-dependent diabetes mellitus: NIDDM) ซ่งรางกายผูปายมีการสรางฮอรโมนอินซูลินปกติ แตมีความผิดปกต ิ
ท่เซลลโดยมีความสามารถในการตอบสนองตอฮอรโมนอินซูลินในเน้อเย่อเปาหมายลดลง (insulin resistance)
ี
ื
ื
ิ
ึ
ทำใหกลูโคสไมสามารถเขาสูเซลลไดปกติ ทำใหระดับน้ำตาลในเลือดเพ่มข้นมาก สงผลกระทบตอการเปลี่ยนแปลง
ึ
ิ
ในชองปาก ไดแก พบระดับน้ำตาลกลูโคสในน้ำลายและน้ำในรองเหงือก (crevicular fluid) เพ่มข้น ทำใหมีอิทธิพล
ื
ี
ตอเช้อแบคทีเรียในชองปากเจริญไดดี รวมกับผลจากภาวะปากแหง มีการหลั่งของน้ำลายนอย เกิดภาวะเส่ยงตอการ
ติดเช้อฉวยโอกาส (opportunistic infection) ในชองปากไดงาย เชน เช้อรา แบคทีเรียและไวรัส และมีการ
ื
ื
หายของแผลชาลง กระดูกเบาฟนละลาย (alveolar bone resorption) เน่องจากมีปริมาณแรธาตุในกระดูกลดลง
ื
ึ
และการมีภาวะน้ำตาลในเลือดสูงจะทำใหมีการสรางสารอนุมูลอิสระในปริมาณท่มาก ซ่งสงผลตอการเปล่ยนแปลง
ี
ี
และการเสื่อมสภาพของการทำงานของอวัยวะในรางกาย (44)
ในผูปวยที่มีโรคเบาหวานจะมีระดับฮีโมโกลบิน HbA1c สูง การศึกษาของ Stewart และคณะ ในป 2001
(47)
ึ
ี
ี
ติดตามคนไข 72 คนท่มีโรคเบาหวานชนิดท่ 2 พบวาในคร่งหนึ่งของกลุมตัวอยางไดรับการรักษาโรคปริทันต
ี
ี
ึ
เปนเวลา 18 เดือน และอีกคร่งท่เหลือไมไดรับการรักษา พบวากลุมท่ไดรับการรักษาโรคปริทันตจะมีระดับ
ี
ฮีโมโกลบิน HbA1c ลดลงอยางมีนัยสำคัญทางสถิติ (ลดลง 17.1% ในกลุมท่ไดรับการรักษา, ลดลง 6.7% ในกลุมที ่
ไมไดรับการรักษา) เชนเดียวกับการศึกษาของ Rodrigues และคณะ (2003) ในผูปวยโรคเบาหวานชนิดท่ 2
ี
(48)
จำนวน 30 คนตอกลุม กลุมท่ 1 ไดรับการรักษาโรคปริทันตแบบไมขูดหินปูนหรือเกลารากฟน แตไดรับยาฆาเช้อ
ื
ี
แบคทีเรีย amoxicillin และ clavulanic acid ในขณะท่กลุมท่ 2 ไดรับการขูดหินปูนและเกลารากฟน พบวา
ี
ี
ท้งสองกลุม มีระดับ HbA1c ลดลง ในระยะเวลา 3 เดือน แตกลุมท่ไดรับการขูดหินปูนและเกลารากฟนจะลดลง
ั
ี
อยางมีนัยสำคัญทางสถิต ิ
9. โรคอวน

คำอธิบายทางชีวภาพของโรคอวนและโรคปริทันต คือ สภาวะท่มีการอักเสบมากกับการเมตาโบลิซึม
ี
ของไขมันที่ผิดปกติของคนโรคอวนเชนเดียวกับกลไกการตอตานระดับอินซูลินในรางกาย ซึ่งอาจจะทำใหมีการ

ทำลายของอวัยวะปริทันตสูง หลายการศึกษา (29, 49) พบความสัมพันธของดัชนีมวลกาย (body mass index (BMI))

ี
ี
ท่มากกวา 30 กับโรคปริทันต บางการศึกษาพบวาคนท่มีน้ำหนักมากและมีคาดัชนีการตอตานอินซูลินสูง
ี
มีโอกาสท่จะเปนโรคปริทันตไดมากกวาคนท่มีคา BMI สูงแตมีดัชนีการตอตานอินซูลินต่ำ ถึง 1.5 เทา (50)
ี

145