Page 20 - Ebook

ในทางระบาดวิทยาเปนการลดความชุกของการปวย (prevalence reduction) เชน การตรวจ

เอกซเรยฟนผุดานประชิด (bitewing x-ray for proximal caries) หรือ การอุดดวยวัสดุสีเหมือนฟน

และเคลือบหลุมรองฟนทับ (preventive resin restoration) เพื่อปองกันฟนผุตอไป

ี
4.4 การปองกันตติยภูมิ (tertiary prevention) เปนการปองกันในคนท่ปวยจนเกิดความพิการ
และการสูญเสียคุณภาพชีวิต ก็จะใชมาตรการเพ่อฟนฟูสภาพ (rehabilitation) ใหมีคุณภาพชีวิต
ื
ท่ดีข้น ในทางระบาดวิทยา เปนการลดความพิการ (disability reduction) เชน การใชอุปกรณ
ี
ึ
ชวยตางๆ รวมทั้งการฟนฟูทางดานจิตใจแกผูปวยพิการ หรือ ในทางระบาดวิทยาชองปาก เชน

การใสฟนปลอมสำหรับผูปวยที่ถอนฟนไปทำใหเคี้ยวอาหารลำบาก

สำหรับบุคลากรทางการทันตกรรมควรดำเนินการปองกันโรคในทุกระดับ แตในบรรดาการปองกันโรค

ท้ง 4 ระดับ มาตรการปองกันโรคในระดับ primodial และ primary prevention จะไดประโยชนมากท่สุด
ั
ี
เปนการลดปจจัยเส่ยงและปองกันกอนการเกิดโรค เน่องจากเรามีผูปวยจำนวนมาก แตมีบุคลากรไมเพียงพอตอ
ื
ี
จำนวนผูปวย หากเราละเลยการปองกันในระดับ primodial และ primary prevention และมุงไปที่การทำ
ึ
secondary และ tertiary prevention ซ่งไดแก การอุดฟน รักษารากฟน ใสฟนปลอม จะเปนการลงทุนสูง

ี
และแกปญหาท่ปลายเหต ุ
เน่องจากโรคในชองปากมีความเกี่ยวของกับความแตกตางทางชีวภาพของบุคคล (biological
ื

variation) เชนเดียวกับโรคท่วไป ดังน้น นักระบาดวิทยาพยายามจะคนหารูปแบบการเกิดโรคในกลุมคน
ั
ั
ึ
ี
ี
ซ่งปจจัยท่เก่ยวของกับการเกิดโรคในชองปาก ไดแก ในแงตัวบุคคลประกอบดวย ปจจัยทางดานพันธุกรรม
ื
ปจจัยทางชีววิทยา (เพศ อายุ เช้อชาติ) ปจจัยจากสิ่งแวดลอมทางกายภาพ (สุขอนามัย อาหาร น้ำ อากาศ
อันตรายจากอาชีพ) ปจจัยจากส่งแวดลอมทางสังคม (การศึกษา ความเช่อ วัฒนธรรม) และปจจัยจากพฤติกรรม
ิ
ื
(การสูบบุหร่ การออกกำลังกาย การแปรงฟน การบริโภคอาหารประเภทน้ำตาล การพบทันตแพทย) ซ่งเปน
ี
ึ
พหุปจจัย (multifactorial) ของโรคในชองปาก

ี
ตัวอยาง การศึกษาระบาดวิทยาโรคในชองปาก ท่ผานมา ไดแก การประเมินสภาวะของโรคในชองปาก
ในชุมชนและกลุมเปาหมายเฉพาะ การบงชี้ปจจัยเสี่ยงหรือปจจัยที่มีอิทธิพลตอการเกิดโรคในชองปาก

การทดสอบประสิทธิภาพและประสิทธิผลของวิธีการปองกันโรคและการสงเสริมสุขภาพชองปากตอ

ื
ั
ื
ชุมชน เพ่อนำมาใชในการวางแผนกำลังคน เคร่องมือ งบประมาณรวมท้งใชในการประเมินผลโครงการและ
การบริการทันตสาธารณสุขใหเหมาะสมและประหยัดทรัพยากร
ประวัติการศึกษาระบาดวิทยาในชองปาก เร่มต้งแต ในป ค.ศ.1901 โดย Dr. Frederick McKay
ิ
ั
ทันตแพทยในเมืองโคโลราโด ไดสังเกตเห็นผูคนในเมืองมีฟนติดสีน้ำตาล หลังจากนั้น Dr. Frederick McKay

รวมกับ Dr. Green Vardiman Black ไดศึกษาวิจัยการเกิดการติดสีน้ำตาลบนตัวฟน พวกเขาคนพบขอสังเกต

17