Page 23 - Ebook

ี
ง. เปนโรคท่พบไดในทุกกลุมประชากร มีเพียงความชุกของโรคท่อาจแตกตางกันในแตละกลุมประชากร
ี
ื
ี
จ. โรคในชองปากบางชนิดเปนโรคเร้อรัง ระยะเริ่มแรกของโรคเปนไปอยางชาๆ ยากท่จะวัดวาเกิดโรคเม่อใด
ื
การศึกษาธรรมชาติของการเกิดโรคในชองปากบางโรคจึงทำไดคอนขางยากและตองใชเวลานาน เชน
โรคปริทันตอักเสบซึ่งมีการดำเนินโรคนานหลายสิบปกวาโรคจะดำเนินถึงขั้นสุดทาย

2. หนวยนับอัตราชุกของโรค นอกจากจะนับจากจำนวนประชาการศึกษา (คน) แลว สามารถนับเปนอัตราชุก

ของจำนวนฟน (ซี่) และ/หรือ จำนวนดานฟนที่เปนโรคไดดวย

3. การประเมินการวัดรอยโรค อาจจะแตกตางกันตามวัตถุประสงค เชน การประเมินฟนผุ ใชตรวจแตละซ ่ ี

แตการประเมินโรคปริทันต ใชตรวจแตละสวนในชองปาก (sextant)

ึ
ี
4. ดัชนีท่ใชช้วัดโรคในปจจุบัน มีหลายดัชนี ข้นกับวัตถุประสงคของผูใชวาตองการนำเสนออยางไร ดังน้น
ั
ี
การเปรียบเทียบขอมูลระบาดวิทยาของประเทศตางๆ และในชวงเวลาตางกัน จึงทำไดคอนขางจำกัด
การวัดขนาดของโรคในชองปาก

ิ
การวัดขนาดของโรคในชองปากเปนส่งจำเปนในการศึกษาทางระบาดวิทยา ชวยใหทราบขนาด (magnitude)
ของปญหา คือ ทำใหทราบจำนวนผูปวยโรคในชองปาก ในชุมชนวามีจำนวนมากนอยเพียงใด ทำใหเห็นการกระจาย

ของโรคในชองปากในทองท่หรือกลุมประชากรตางๆ (distribution) และไดเห็นแนวโนม (trend) ของโรค
ี
เปนประโยชนในดานการปองกัน และควบคุมโรค การวางแผนดานการรักษา การคนหาสาเหตุของโรคในชองปาก

ตลอดจนการเปรียบเทียบสภาวะสุขภาพชองปากระหวางประชากรกลุมตางๆ การวัดขนาดและการบันทึกโรค

ในชองปาก แบงไดเปน 3 ประเภท ไดแก
1. ในระดับบุคคล หรือในการจัดการทางคลินิก ใชเพ่อชวยวินิจฉัยโรค หรือ ประเมินความตองการการรักษา
ื
ในระดับบุคคล

ื
2. ในระดับชุมชน ใชเพ่อบันทึกความชุกของโรคในประชากร หรือ เพื่อชวยใหเขาใจสาเหตุของโรค หรือ
ื
ื
เพ่อประเมินความตองการการรักษาของชุมชน หรือ เพ่อประเมินประสิทธิภาพของโครงการ
ทันตสาธารณสุขในชุมชน
3. ใชในการวิจัย เพื่อทดสอบประสิทธิภาพของวิธีการปองกันโรคหรือผลิตภัณฑใหมๆ

วิธีการวัดขนาดของโรคในชองปาก ทำไดหลายวิธี เชน

ี
ี
1. จำนวนนับ (counts) เปนวิธีการที่งายที่สุด โดยการนับจำนวนคน หรือ ซ่ (ฟน) ท่มีโรค
2. สัดสวน (proportions)

ั
เปนการเปรียบเทียบจำนวนยอย (x) กับจำนวนรวมท้งหมด (x + y + z) โดยมากมักแปลงเปนรูปรอยละ
หรือเปอรเซ็นต สวนมากในทางระบาดวิทยาสามารถวัดได 2 รูปแบบ ไดแก ความชุก (prevalence) และ

อุบัติการณ (incidence)

20