Page 24 - Ebook

2.1 ความชุกของโรค แบงไดเปน 2 ชนิดยอย ไดแก

2.2.1 ความชุกของโรคท่จุดเวลาท่กำหนด (point prevalence) หมายถึง สัดสวนของประชากร
ี
ี
ั
ท่ปวยเปนโรคอยูในขณะน้น การวัดขนาดของโรคในลักษณะความชุกจะชวยพิจารณาเบ้องตนวา
ี
ื
ประสทธผลของการใหบริการทางการแพทยและสาธารณสุขโดยเฉพาะในดานการรักษาพยาบาล
ิ
ิ
ี
วาไดผลมากนอยเพยงใด เปนประโยชนในดานการวางแผนพัฒนาสุขภาพ การจัดสรรงบประมาณ
ู
การจัดกำลังคนและขนาดของบริการทางการแพทยสำหรับชุมชน ตัวอยางเชน การสำรวจผปวยมะเร็ง
ุ
ในชองปาก พบวา จำนวนของผูปวยมะเร็งในชองปากเพศชาย อาย 45-60 ป จำนวน 25 คน จากจำนวน

ั
ั
ประชากรเพศชาย อายุ 45-60 ป ท้งหมด จำนวน 1000 คน สามารถแปลงเปนสดสวนของกลุมโดย
้
ี
บอกเปนคาความชุกได ดังน
ความชุก (prevalence) = 25 = 0.025 x 100 = 2.5%
1000

2.2.2 ความชุกของโรคในชวงระยะเวลาท่กำหนด (period prevalence) หมายถึง จำนวนผูปวย
ี
ั
ท้งเกาและใหมตอหนวยประชากรในชวงระยะเวลาที่กำหนด ดชนีนีใชกนนอยในทางระบาดวทยา
ิ
ั
ั
้
ื
ื
ึ
มักใชในโรคไรเช้อหรือโรคเร้อรัง ซ่งไมสามารถบอกวันเริ่มปวยไดชัดเจน เชน โรคจิต โรคประสาท
โรคขอเสื่อม
ความชุกและอุบัติการณสามารถนับเปนคน (person) หรอครงทเปน (Spell หรอ Episode)
ั
่
ื
ื
ี
้
ี
ก็ได เน่องจากโรคภัยไขเจ็บตางๆ ผูท่เปนแลวอาจจะเปนซ้ำอีกไดหลายคร้งในชวงเวลาที่เราศึกษา
ื
ั
ื
ั
เชน โรคอุจจาระรวง คนๆ เดียวกันสามารถเปนไดหลายคร้ง ใน 1 ป เพ่อแสดงใหเห็นสภาพที่แทจริง
ของปญหาในดานการบริการการรักษาพยาบาล
ิ
2.2 อบตการณสะสม หรอ สดสวนอบตการณ (cumulative incidence or incidence proportion)
ุ
ุ
ื
ั
ิ
ั
ั
ั
ิ
ี
หมายถึง สัดสวนระหวางประชากรท่ปราศจากโรคต้งแตเร่มตนเกิดปวยเปนโรค หรือไดรับบาดเจ็บ
ั
ุ
ิ
ี
ึ
ั
ี
ั
ในชวงระยะเวลาท่กำหนด ตอประชากรทั้งหมดท่ศึกษา สดสวนอบตการณมีความหมายคลายคลงกน

กบอตราปวย (attack rate) ความเสยง (risk) โอกาสของการเกิดโรค (probability of getting disease)
ั
ั
่
ี
อุบัติการณสะสม = จำนวนผูปวยใหมที่จากโรค หรือบาดเจ็บ ในชวงระยะเวลาท่กำหนด
ี
ี
ิ
จำนวนประชากรท่ตอนเร่มตนของชวงเวลาท่กำหนด
ี
ตัวอยาง การศึกษาประสิทธิภาพของโปรแกรมทันตกรรมปองกันฟนผุสองรูปแบบในเด็กอนุบาล
(9)
ี
ี
อายุ 3-5 ป จำนวนเด็กในทันตกรรมปองกันรูปแบบท่ 1 และ 2 มีจำนวน 35 คนตอกลุม พบเด็กท่ม ี
ฟนผุใหม ในกลุมท่ 1 จำนวน 27 คน และในกลุมท่ 2 จำนวน 23 คน ดังน้น ความชุกของเด็กท่มีฟนผุใหม
ั
ี
ี
ี
ในกลุมที่ 1 เทากับ (27/35 =75%) และในกลุมที่ 2 เทากับ (23/35 = 65%)
21